Onte á tarde, nos comezos de setembro, cando xa as horas diúrnas minguaron, o aire nos anticipa a proximidade do outono e as conversas se centraban nestas intranscendencias, recibín a triste noticia do falecemento, no Hospital Álvaro Cunqueiro de Vigo, de Xabier Añoveros Trías de Bes, navarro de berce, barcelonés de vida e traxectoria e tudense de corazón. “Tuy (con i grego como adoitaba a escribir pois con este arcaísmo semellaba reflectir mellor a antigüidade da nosa cidade) es una ciudad de la que estoy enamorado desde hace muchos años” e, como é propio dun noivo, a esta vella cidade lle ten dedicado horas, estudos, e moi especialmente un agarimo permanente centrado na súa querida “Casa da Canicouba”.
O seu noivado e posterior
matrimonio con Julia García-Valdecasas Salgado, filla da tudense Julia Salgado
Peñarredonda, o ligou dende 1968 a este outeiro pétreo sobre o Miño, que é Tui.
Non sei se foi a longa tradición tudense da familia de Julia, o rico arquivo da
Casa da Canicouba, se a historia milenaria que conservan as rúas e prazas do conxunto
histórico tudense, ou o engado do rio Miño nas tardes pracenteiras do verán...
O certo é que Xabier Añoveros quedou prendado de Tui dende hai máis de cincuenta
anos.
Un compromiso que o levou a
incorporarse, en 2008, ao Instituto de Estudios Tudense, onde asumiu posteriormente -en
2014- a súa presidencia, afondando no traballo xa realizado, impulsando a
incorporación de novos membros e potenciando a súa revista “Castellum Tyde”.
Nestas labouras colaborei con Xabier Añoveros comprobando o seu entusiasmo pola
nosa cidade e pola súa historia, a súa amizade e acollida para levar adiante
esta tarefa común do Instituto de Estudios Tudenses. Esta liñas pretende
unicamente renderlle este sinxelo homenaxe de recoñecemento ao seu pulo a prol
da nosa querida cidade de Tui, unha paixón que compartía con calquera que se
achegase onda él.
Recollo unha liñas do seu pregón
das festas de San Telmo do ano 2008 en que expresa esta condición tudense que
sentía con intensidade:
A Tuy
vino mucha gente de fuera, unos al cobijo de la sede episcopal, otros como
destino militar a sus cuarteles, levantados por su estratégica situación
fronteriza, y mezclaron sus jóvenes sangres con las de aquí.
Ha sido
Tuy una ciudad abierta desde siempre y continua hoy conservando su bendito espíritu
de acogida, porque ese espíritu de hospitalidad les sale a los tudenses del
alma.
Tuy es
una ciudad pequeña, amante de sus tradiciones, de sus peculiaridades, a veces
anclada en otros tiempos, con su personalidad, distinta hoy de la de ayer, una
ciudad de días claros y días brumosos, con sus sombras y su color de fondo.
Y es que
Tuy sigue siendo dualista, anda entre el arte y la historia, lo divino y sacro,
lo pagano y lo cristiano, la música y el silencio, la vida y la muerte.
Cada
tudense tiene su propia ciudad y yo tengo, como todos, mi propio Tuy, hecho por
las calles donde habitualmente me muevo, ya sea para hacer mis pequeñas
compras, para ver a mis amigos o sencillamente para pasear.
Dentro
de ese Tuy mío, tengo, lógicamente, ciertas preferencias. Una de ellas, a parte
de la catedral, a la que visito todos los días, son los rincones de la zona
monumental.
Las
ciudades tienen alma, todas ellas la tienen. El alma de las ciudades son sus
tradiciones, su historia, los sentimientos de sus gentes, su particular manera
de ser y de estar en el espacio y en el tiempo. Un alma poliédrica con
infinidad de formas y perspectivas. Tuy, en su alma, además de todas esas
cosas, tiene, desde hace siglos, la devoción a San Telmo en un lugar destacado.
Una devoción especial y trascendente.
Pero lo
que realmente me fascina de Tuy es la ciudad vieja, en cuyas calles se apiñaban
talleres artesanos, tascas o cuadras, que podían evocar además un mundo de
oficios múltiples y antiguos de gremios y cofradías.
A Tuy,
no le pesa el pasado, porque aunque es una ciudad antigua nunca podrá
considerarse una ciudad vieja.
Por último, recollo nas seguintes liñas unha pequena achega biográfica que permite coñecer a súa intensa traxectoria,
a súa dedicación humanística, docente, xurídica e mesmo deportiva. Pois en
tanto ámbitos bregou Xabier Añoveros Trias de Bes porfiando sempre con intensa
dedicación.
Nado en Pamplona o 18 de xuño de
1944) a traxectoria profesional de Xabier Añoveros estivo vinculada especialmente
co Dereito, tanto na súa faceta como docente como de avogado con bufete propio
na cidade condal. Estudou na Universidade de Barcelona onde obtivo en 1967 a
licenciatura en Dereito. En 1975 inicia
a súa andaina como profesor asociado en Dereito Mercantil dese centro onde se
doutorou en 1987 tamén en Dereito cunha tese centrada nas Caixas de Aforro. Aos
dous anos, en 1989, figura como profesor titular por oposición de Dereito
Mercantil. Compaxinou a súa carreira profesional coa actividade docente sendo
profesor titular de dereito mercantil e profesor de sectores financeiros, ambos na Facultade de Dereito da Universidade de Barcelona. Así mesmo, foi profesor
nos máster de dereito concursal e sociedades de capital do Colexio de Avogados
de Barcelona.
Dende setembro de 2014, ao
xubilarse tras 46 anos de docencia, mantén a súa curiosidade e capacidade de traballo
e logra catro novos doutoramentos: en Económicas, en 2016, pola Universidade
Camilo José Cela, cunha tese versada en conceptos, ideas e contidos económicos
no Quijote; en Humanidades, en 2018, pola Universidade Internacional de
Cataluña, sobre a vida e obra de San Francisco Javier; en Historia, pola
Universidade de Santiago de Compostela, coa tese sobre a casa familiar da
Canicouba en Tui, e, finalmente en literatura, na Facultade de Filoloxía da
Universidade de Barcelona, sobre as dúas últimas novelas de Camilo José Cela:
«La cruz de san Andrés» y «Madera de boj».
Na súa carreira profesional iniciouse como letrado de Caixa Catalunya, entidade na cal ocupou o cargo de
responsable da asesoría xurídica entre 1984 e 1990. O 1982 fundou o bufete
profesional Digestum Legal onde, ademais de socio, foi conselleiro. Tamén foi
conselleiro de Gas Natural Fenosa. Membro, entre outras moitas entidades, da Sociedade Catalá de Bibliófilos,
académico e vicepresidente da Real Academia de Doutores e membro da xunta do
Círculo Ecuestre. Formou parte, durante 12 anos, do Consello de Administración do
Real Club Deportivo Español.
Xabier Añoveros publicou 5 libros
e 23 traballos de temas xurídicos, e outros 12 libros e 70 traballos de contido
variado como historia, haxiografía e bibliografía principalmente.
Entre tanta obra merecen destacarse os seus artigos sobre San Francisco Javier
algúns dos cales recompilou no libro: Retablo de escritos javieranos,
editado en 2005 e actualizado en 2011, que converteuno nun dos máximos
especialistas na figura deste santo navarro de proxección universal.
Casou con Julia García-Valdecasas
Salgado, filla da tudense Julia Salgado Peñarredonda, e dende 1968 en que
visita por vez primeira Tui quedou vinculado permanentemente coa nosa cidade á
que acode varias veces todos os anos. Unha relación consolidada coa compra, aos
seus sogros, da Casa da Canicouba, un inmoble situado no centro histórico da
cidade, que mantén conservado con especial coidado.
A súa incansable curiosidade e
capacidade de traballo levou a Xabier Añoveros a dedicar, ao longo destes anos,
numerosos traballos de investigación sobre temática tudense en publicacións
como “Pórtico” de Amigos da Catedral Tudense, “Tuy. Revista del Museo y Archivo
Histórico Diocesano”, “Tude” revista da Asociación Cultural Arzbispo Lago, etc.. Destacan
especialmente os libros: “Estampas santelmianas” (2003), “Floresta de textos
sobre San Telmo” (2006), “Mosaico de historias tudenses” (2005), “Los alcaldes
de Tui del siglo XX” (2008) e “Vidas paralelas tudenses” (2013).
Dende o ano 2014 é Presidente do Instituto de Estudios Tudenses, publicando na revista deste instituto, “Castellum Tyde”, numerosos artigos dedicados á nosa cidade. No ano 2008 foi o pregoeiro das festas de San Telmo. E hai escasos días o Concello de Tui entregoulle unha "Mención Honrífica Especial" de recoñecemento.
Xabier Añoveros legounos esta
vocación tudense que agradezo dende estas liñas de "Tudensia" ao tempo que rogo polo seu
descanso eterno coa intercesión do noso patrón, o seu querido San Telmo.